أولاً: المراجع العربية:
أ: الكتب:
- الدكتور أحمد عبد الكريم سلامة، التحكيم في المعاملات المالية الداخلية والدولية، دار النهضة العربية، 2006
- الدكتور أحمد عبد الكريم سلامة، نظرية العقد الدولي الطليق، دار النهضة العربية، ج2، 1989
- الدكتور أحمد هندي، تنفيذ أحكام المحكمين، دار الجامعة الجديد للنشر، 2001
- الدكتور أبو العلا النمر، المركز القانوني للمحكم في خصومة التحكيم، دار النهضة العربية، 2006
- الدكتور إبراهيم أحمد إبراهيم، التحكيم الدولي الخاص، دار النهضة العربية، 2000
- الدكتور إبراهيم بن أحمد بن سعيد زمزمي، القانون الواجب التطبيق في منازعات عقود التجارة الإلكترونية، دار النهضة العربية، 2009
- الدكتور أحمد سعيد، قانون التجارة الإلكترونية، دار النهضة العربية، 2019/2020
- الدكتور حسن كيرة, أصول القانون, دار المعارف بمصر, السنة 1957.
- الدكتورة حفيظة السيد الحداد، الموجز في النظرية العامة في التحكيم التجاري والدولي، منشورات الحلبي الحقوقية، 2004
- الدكتورة حفيظة السيد الحداد، الطعن بالبطلان عن أحكام التحكيم الصادرة في المنازعات الخاصة الدولية، دار الفكر الجامعي، 1997
- الدكتور حسام الأهواني، أثبات عقود التجارة الإلكترونية، مؤتمر القانون وتحديات المستقبل، 1997
- الدكتور خالد ممدوح إبراهيم ،التنظيم القانوني للذكاء الاصطناعي ،دار الفكر الجامعي ، السنة 2022،
- الدكتور خالد ممدوح إبراهيم، لوجستيات التجارة الإلكترونية ، دار الفكر الجامعي، 2008
- الدكتور خالد ممدوح إبراهيم، إبرام العقد الإلكتروني، دار الفكر الجامعي، 2006
- الدكتور رضا عبيد، القانون التجاري، لا يوجد دار نشر ، السنة 1983
- الدكتور سامي أبو اليزيد، التحكيم التجاري الدولي، دار النهضة، 2018
- الدكتور صالح المنزلاوي، القانون الواجب التطبيق على عقود التجارة الإلكترونية، دار النهضة، 2005
- الدكتور صالح جاد المنزلاوي، القانون الواجب التطبيق على عقود التجارة الالكترونية، دار الجامعة الجديدة، 2008
- الدكتور عبد الرزاق السنهوري, علم أصول القانون, مطبعة فتح الله الياس نوري, السنة 1936
- الدكتور عبد الله نوار شعت، الأثبات والالتزامات في العقود الإلكترونية، مكتبة الوفاء القانونية، 2017
- الدكتور عصمت عبد الله الشيخ، التحكيم في العقود الإدارية ذات الطابع الدولي، دار النهضة العربية، 2000
- الدكتور عرفات احمد المنجى، التحكيم في منازعات الاعتمادات المستندية، المركز القومي للإصدارات القانونية، 2017
- الدكتور علاء محيي الدين مصطفى، التحكيم في منازعات العقود الإدارية الدولية، دار الجامعة الجديدة، 2008
- الدكتور فتحي والي، التحكيم في المنازعات الوطنية والتجارية الدولية، منشأة المعارف، 2014
- الدكتور محمد حسين منصور، العقود الدولية، دار الجامعة الجديدة، 2009
- الدكتور محمد حسين منصور ,نظرية الحق, منشأة المعارف ,السنة1998
- الدكتور محمد عبد الرحمن، الذكاء الاصطناعي: المفهوم والتطبيقات، دار النهضة العربية، 2020
- الدكتور مختار بربري، التحكيم التجاري الدولي، دار النهضة العربية، 1995
- الدكتور مصطفى كمال طه ووائل بندق، الأوراق التجارية ووسائل الدفع الإلكتروني، دار الفكر الجامعي، 2005
- الدكتور مصطفى موسى العجارمة، التنظيم القانوني للتعاقد عبر شبكة الانترنت، دار الكتب القانونية، 2010
- الدكتور هادي مسلم البشكاني، التنظيم القانوني للتجارة الإلكترونية ، دار الكتب القانونية، 2009
- الدكتور ناجح عبدالوهاب أحمد , التطور الحديث للقانون الإداري في ظل الحكومة الالكترونية , دار الجامعة , مصر , الاسكندرية , 2010
- كريستيان يوسف ، المسئولية المدنية عن فعل الذكاء الاصطناعي ،منشورات الحلبي الحقوقية، السنة 2022
- الدكتور أيمن محمد الاسيوطي , الجوانب القانونية لتطبيق الذكاء الاصطناعي , ط1 , دار مصر للنشر والتوزيع ,السنة 2020
ب .المقالات:
- الدكتور أحمد مصطفى الدبوسي الإشكاليات القانونية لإبرام الوكيل الذكي للعقود التجارية الذكية في ظل عصر البلوك تشين"، مجلة كلية القانون الكويتية العالمية، العدد 8، 2020.
- الدكتور إبراهيم سلامة احمد شوشة، انعكاس الذكاء الاصطناعي وتطبيقاته التجارية على القانون التجاري، مجلة الدراسات القانونية والاقتصادية ،المجلد العاشر العدد الثاني السنة2024.
- الدكتور أشرف وفا محمد"عقود التجارة الإلكترونية في القانون الدولي الخاص"، المجلة المصرية للقانون الدولي، العدد 57، 2001.
- الدكتور حسام الدين محمود محمد حسن"العقود الذكية المبرمة عبر تقنية البلوك تشين"، المجلة القانونية، كلية الحقوق جامعة المنصورة.
- الدكتور منية نشناش متعاقد الذكاء الاصطناعي شخص قانوني جديد"، مجلة أبحاث قانونية وسياسية، العدد 7، جامعة محمد الصديق، الجزائر، 2022.
- الدكتور منصور داود القيمة القانونية للبلوك تشين في الإثبات ودوره في نطاق التوثيق الرقمي"، مجلة الحقوق والعلوم الإنسانية، العدد 2، 2021.
- الدكتور محمد فتحي محمد إبراهيم، التنظيم التشريعي لتطبيقات الذكاء الاصطناعي، مجلة البحوث القانونية والاقتصادية، جامعة المنصورة، السنة 2022.
- الدكتور منصور داود، القيمة القانونية للبلوك تشين في الأثبات ودورة نطاق التوثيق الرقمي، مجلة الحقوق والعلوم الإنسانية، 2021
- الدكتور عبد الله محمد المرزوقي، التقاضي الإلكتروني (التقاضي الذكي)، وإلكترونية التقاضي (القضاء الذكي): دراسة مقارنة لتشريع دولة الإمارات العربية المتحدة مع بعض الأنظمة العربية و الأجنبية، مجلة جامعة الشارقة للعلوم القانونية ،العدد 2 السنة 2021،ص244.
ج. رسائل علمية:
- الدكتور مهند عزمي مسعود، القانون الواجب التطبيق علي العقد الدولي، رسالة دكتوراه، 2005
- الدكتور إسماعيل أحمد الأسطل ، التحكيم في الشريعة الإسلامية ، رسالة دكتوراه جامعة القاهرة ، دار النهضة العربية –
- مجدولين رسمي، المسئولية المدنية الناشئة عن استخدام تقنيات الذكاء الاصطناعي، رسالة ماجستير، 2022
- فاطمة أحمد عبد العزيز احمد بلال ،دور الذكاء الاصطناعي في تعزيز العدالة الناجزة امام القضاء، دراسة مقارنة مع النظامين القانوني والقضائي في دولة قطر، رسالة ماجستير كلية القانون جامعة قطر،السنة2023.
- فريدة عثمان , الذكاء الاصطناعي دراسة مقارنة قانوني , بحث منشور في جامعة قاصدي مرباح , كلية الحقوق والعلوم السياسية.
د. التشريعات:
- القانون المدني المصري رقم 131لسنة 1948
- قانون التحكيم المصري رقم 27 لسنة 1994
- قانون الأونسيترال النموذجي للتجارة الإلكترونية 1996
- اتفاقية نيويورك لاعتماد وإنفاذ أحكام التحكيم الأجنبية 1958
- المبادئ المتعلقة بالعقود التجارية الدولية 2013(يونيدروا)
- قانون حماية المستهلك المصري رقم 181 لسنة 2018
- القانون الاتحادي للقانون الدولي الخاص
- قانون التحكيم السعودي
- المبادئ المتعلقة بالعقود التجارية الدولية
أحكام:
- محكمة استئناف القاهرة (القضية رقم 71/115ق تحكيم تجاري ، الدائرة 91 ،جلسة 29/10/2003)
- محكمة استئناف القاهرة (القضية رقم 26/114ق تحكيم تجاري ، الدائرة 63جلسة 18/2/1998)
- محكمة استئناف القاهرة ، الدائرة 91 تجاري ، الدعوى رقم 160/120ق جلسة 29/6/2003)
- محكمة استئناف القاهرة ، الدائرة 8 تجاري ، جلسة 20/7/1999 في الاستئناف رقم 7 لسنة 116ق تحكيم)
- دعوى بطلان حكم التحكيم ، استئناف رقم 2240/111ق (الدائرة 63 تجاري) جلسة 22/2/1995)
المراجع الأجنبية:
- Ashley,D. (2017) Artificial Intelligence and Legal Analytics. Cambridge: Cambridge University Press.
- Blackaby, et al. (2015) Redfern and Hunter on International Arbitration. 6th edn. Oxford: Oxford University Press.
- Born, (2021) International Commercial Arbitration. 3rd edn. Alphen aan den Rijn: Kluwer Law International.
- Cortés, (2010) Online Dispute Resolution for Consumers in the European Union. Abingdon: Routledge.
- Hildebrandt, (2015) Law and Technology. London: Routledge.
- Lew,D.M. et al. (2003) Comparative International Commercial Arbitration. The Hague: Kluwer Law International.
- Pasquale, (2015) The Black Box Society: The Secret Algorithms That Control Money and Information. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Susskind, (2013) Tomorrow’s Lawyers: An Introduction to Your Future. Oxford: Oxford University Press.
- Winn,K. (2014) Cyberlaw: Cases and Materials on the Internet, Digital IP, and E-Commerce. St. Paul, MN: West Academic Publishing.
- Scherer,U. (2016) ‘Regulating AI Systems: Risks, Challenges, and Strategies’,Harvard Journal of Law & Technology, 29(2)
- Schultz, (2018) ‘Personality of AI and the Limits of Legal Personhood’,Law, Innovation and Technology, 10(2).
- Yeung, (2018) ‘Algorithmic Regulation: A Critical Interrogation’,Regulation & Governance, 12(4).
- European Parliament (2023) Artificial Intelligence Act (AI Act), 17. Brussels: EU.
- UNCITRAL (1958) Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards(New York Convention). New York: UN.
- UNCITRAL (1996) Model Law on Electronic Commerce. Vienna: UN.
المواقع الالكترونية:
http://arablaw.com/
https://iccwbo.org/
https:// www.modria.com/
https://ejust.fr/
https://www.statista.com/
https://uncitral.un.org/
https://consumer-redress.ec.europa.eu/site-relocation_en
https://u.ae/ar-AE/about-the-uae/strategies-initiatives-and-awards/strategies-plans-and-visions/government-services-and-digital-transformation/uae-strategy-for-artificial-intelligence
https://www.diac.com/ar/search/?aSearchText=AI
https://www.scribd.com/document/788747430/Gary-Born-International-Commercial-Arbitration
https://www.pbookshop.com/media/filetype/s/p/1450868628.pdf
https://api.pageplace.de/preview/DT0400.9780198883647_A46686403/preview-9780198883647_A46686403.pdf
https://trans-lex.org/134100/_/lew-julian-d-m-mistelis-loukas-a-kr%C3%B6ll-stefan-m-comparative-international-commercial-arbitration-kluwer-law-international-the-hague-2003/
https://oeil.secure.europarl.europa.eu/oeil/en/document-summary?id=1744797
https://www.academia.edu/118286512/Smart_Technologies_and_the_End_s_of_Law_Novel_Entanglements_of_Law_and_Technology
https://www.statista.com/topics/871/online-shopping/
https://www.cambridge.org/core/books/artificial-intelligence-and-legal-analytics/E7D705EEF392501A1DB180645917E7E0
https://www4.austlii.edu.au/au/journals/ANZCompuLawJl/2002/44.pdf
https://www.studentlawjournal.com/reviews/contract/contr_cff.htm
https://academic.oup.com/book/27240?login=false
https://books.google.co.uk/books?hl=ar&lr=&id=7tU-
https://books.google.co.uk/books?hl=ar&lr=&id=bmZoEAAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT33&dq=++G.+(2021)+International+Commercial+Arbitratione
https://www.business-in-a-box.com/docs/?q=arbitration-contract&a=arbitration-
https://academic.oup.com/oxford-law-pro/book/60058?login=false
https://www.academia.edu/38739537/Article_Review_Algorithmic_Regulation_a_critical_interrogation_by_Karen_Yeung
https://academic.oup.com/book/27240?login=false
https://www.researchgate.net/publication/360635350_AI_in_Arbitration_and_Courts
https://digitalcommons.nyls.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2582&context=fac_articles_chapters
https://www.taylorfrancis.com/books/oa-mono/10.4324/9780203847756/online-dispute-resolution-consumers-european-union-pablo-cort%C3%A9s
https://www.law.pitt.edu/people/kevin-d-ashley
https://api.pageplace.de/preview/DT0400.9789041173775_A42018679/preview-9789041173775_A42018679.pdf
https://academic.oup.com/spp/article-abstract/44/4/579/3806863?login=false
https://uncitral.un.org/sites/uncitral.un.org/files/media-documents/uncitral/ar/new-york-convention-a.pdf
https://jolt.law.harvard.edu/articles/pdf/v29/29HarvJLTech353.pdf
https://uncitral.un.org/sites/uncitral.un.org/files/media-documents/uncitral/en/21-07996_expedited-arbitration-e-ebook.pdf
https://almawsoa.com/%D8%AA%D9%82%D9%86%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%83%D8%A7%D8%A1-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%B9%D9%8A/
https://legalvision.co.uk/disputes-litigation/what-is-online-dispute-resolution
https://cedr.modria.com/ /
References:
alkutub:
- alduktur 'ahmad eabd alkarim salamat, altahkim fi almueamalat almaliat aldaakhiliat waldawliati, dar alnahdat alearabiati, 2006
- alduktur 'ahmad eabd alkarim salamat, nazariat aleaqd alduwlii altaliqi, dar alnahdat alearabiati, ja2, 1989
- alduktur 'ahmad hindi, tanfidh 'ahkam almuhkamayna, dar aljamieat aljadid lilnashri, 2001
- alduktur 'abu aleula alnamiru, almarkaz alqanuniu lilmuhkam fi khusumat altahkimi, dar alnahdat alearabiati, 2006
- alduktur 'iibrahim 'ahmad 'iibrahim, altahkim aldawliu alkhasu, dar alnahdat alearabiati, 2000
- alduktur 'iibrahim bin 'ahmad bin saeid zamzami, alqanun alwajib altatbiq fi munazaeat euqud altijarat al'iilikturuniati, dar alnahdat alearabiati, 2009
- alduktur 'ahmad saeida, qanun altijarat al'iilikturuniati, dar alnahdat alearabiati, 2019/2020
- alduktur hasan kiratin, 'usul alqanuni, dar almaearif bimasri, alsanat 1957.
- aldukturat hafizat alsayid alhadaadi, almujaz fi alnazariat aleamat fi altahkim altijarii walduwali, manshurat alhalabii alhuquqiati, 2004
- aldukturat hafizat alsayid alhadaadi, altaen bialbatlan ean 'ahkam altahkim alsaadirat fi almunazaeat alkhasat alduwliati, dar alfikr aljamieii, 1997
- alduktur husam al'ahwani, 'athabat euqud altijarat al'iiliktruniati, mutamar alqanun watahadiyat almustaqbali, 1997
- alduktur khalid mamduh 'iibrahim ,altanzim alqanuniu lildhaka' aliaistinaeii ,dar alfikr aljamieii , alsanat 2022,
- alduktur khalid mamduh 'iibrahima, lujistiaat altijarat al'iiliktiruniat , dar alfikr aljamieii, 2008
- alduktur khalid mamduh 'iibrahim, 'iibram aleuqd al'iilikturunii, dar alfikr aljamieii, 2006
- alduktur rida eubayd, alqanun altijari, la yujad dar nashr , alsanat 1983
- alduktur sami 'abu alyazidi, altahkim altijariu alduwli, dar alnahdati, 2018
- alduktur salih almanzilawi, alqanun alwajib altatbiq ealaa euqud altijarat al'iilikturuniati, dar alnahdati, 2005
- alduktur salih jad almanzilawi, alqanun alwajib altatbiq ealaa euqud altijarat alalkitruniati, dar aljamieat aljadidati, 2008
- alduktur eabd alrazaaq alsanhuri, ealam 'usul alqanuni, matbaeat fath allah alyas nuri, alsanat 1936
- alduktur eabd allah nuaar shaet, al'athabat walialtizamat fi aleuqud al'iilikturuniati, maktabat alwafa' alqanuniati, 2017
- alduktur eismat eabd allh alshaykhu, altahkim fi aleuqud al'iidariat dhat altaabae alduwali, dar alnahdat alearabiati, 2000
- alduktur earafat aihmad almunjaa, altahkim fi munazaeat alaietimadat almustandiati, almarkaz alqawmii lil'iisdarat alqanuniati, 2017
- alduktur eala' muhyi aldiyn mustafaa, altahkim fi munazaeat aleuqud al'iidariat alduwaliati, dar aljamieat aljadidati, 2008
- alduktur fathi wali, altahkim fi almunazaeat alwataniat waltijariat aldawliati, munsha'at almaearifi, 2014
- alduktur muhamad husayn mansur, aleaqud alduwliatu, dar aljamieat aljadidati, 2009
- alduktur muhamad husayn mansur ,nzariat alhaqa, munsha'at almaearif ,alsanat1998
- alduktur muhamad eabd alrahman, aldhaka' aliastinaeiu: almafhum waltatbiqatu, dar alnahdat alearabiati, 2020
- alduktur mukhtar birbiri, altahkim altijariu aldawli, dar alnahdat alearabiati, 1995
- alduktur mustafaa kamal tah wawayil bunduqu, al'awraq altijariat wawasayil aldafe al'iilikturunii, dar alfikr aljamieii, 2005
- alduktur mustafaa musaa aleajarimat, altanzim alqanuniu liltaeaqud eabr shabakat aliantirnti, dar alkutub alqanuniati, 2010
- alduktur hadi muslim albishkani, altanzim alqanuniu liltijarat al'iilikturuniat , dar alkutub alqanuniati, 2009
- alduktur najih eabdalwahaab 'ahmad , altatawur alhadith lilqanun al'iidarii fi zili alhukumat alalkitruniat , dar aljamieat , misr , alaiskandariat , 2010
- kiristian yusif , almasyuwliat almadaniat ean fiel aldhaka' aliastinaeii ,manshurat alhalabii alhuquqiati, alsanat 2022
- alduktur 'ayman muhamad alasyutiu , aljawanib alqanuniat litatbiq aldhaka' aliastinaeii , ta1 , dar misr lilnashr waltawzie ,alsanat 2020
almaqalat:
- alduktur 'ahmad mustafaa aldabuwsi al'iishkaliaat alqanuniat li'iibram alwakil aldhakii lileuqud altijariat aldhakiat fi zili easr albuluk tshin", majalat kuliyat alqanun alkuaytiat alealamiati, aleadad 8, 2020.
- alduktur 'iibrahim salamat aihmad shwshat, aneikas aldhaka' aliastinaeii watatbiqatih altijariat ealaa alqanun altijari, majalat aldirasat alqanuniat waliaqtisadiat ,almujalad aleashir aleadad althaani alsanatu2024.
- alduktur 'ashraf wafa muhamadu"eaqud altijarat al'iiliktiruniat fi alqanun alduwlii alkhasa", almajalat almisriat lilqanun alduwalii, aleadad 57, 2001.
- alduktur husam aldiyn mahmud muhamad hasanu"aleuqud aldhakiat almubramat eabr taqniat albuluk tshin", almajalat alqanuniati, kuliyat alhuquq jamieat almansura.
- alduktur manyat nashnash mutaeaqid aldhaka' alaistinaeiu shakhs qanuniun jadidun", majalat 'abhath qanuniat wasiasiati, aleadad 7, jamieat muhamad alsidiyq, aljazayar, 2022.
- alduktur mansur dawud alqimat alqanuniat lilbuluk tshin fi al'iithbat wadawrih fi nitaq altawthiq alraqmii", majalat alhuquq waleulum al'iinsaniati, aleadad 2, 2021.
- alduktur muhamad fathi muhamad 'iibrahim, altanzim altashrieiu litatbiqat aldhaka' aliaistinaeii, majalat albuhuth alqanuniat waliaqtisadiati, jamieat almansurati, alsanat 2022.
- alduktur mansur dawud, alqimat alqanuniat lilbuluk tshin fi al'athabat wadawrat nitaq altawthiq alraqmii, majalat alhuquq waleulum al'iinsaniati, 2021
- alduktur eabd allah muhamad almarzuqi, altaqadi al'iiliktruniu (altaqadi aldhakii), wa'iilikturuniat altaqadi (alqada' aldhakii): dirasat muqaranat litashrie dawlat al'iimarat alearabiat almutahidat mae baed al'anzimat alearabiat w al'ajnabiati, majalat jamieat alshaariqat lileulum alqanuniat ,aleadad 2 alsanat 2021,s244.
rasayil eilmia:
- alduktur muhanad eazmi maseud, alqanun alwajib altatbiq eali aleaqd alduwli, risalat dukturah, 2005
- alduktur 'iismaeil 'ahmad al'astal , altahkim fi alsharieat al'iislamiat , risalat dukturah jamieat alqahirat , dar alnahdat alearabiat - 1986.
- majdualin rasmi, almasyuwliat almadaniat alnaashiat ean astikhdam tiqniaat aldhaka' aliastinaeii, risalat majistir, 2022
- fatimat 'ahmad eabd aleaziz aihmad bilal ,dawr aldhaka' alaistinaeii fi taeziz aleadalat alnaajizat amam alqada'i, dirasa muqaranat mae alnizamayn alqanunii walqadayiyi fi dawlat qatru, risalat majistir kuliyat alqanun jamieat qutr,alisanat2023.
- fridat euthman , aldhaka' alaistinaeiu dirasat muqaranat qanuniin , bahath manshur fi jamieat qasidi mirbah , kuliyat alhuquq waleulum alsiyasiati.
altashrieat:
- alqanun almadaniu almisriu raqm 131lsanat 1948
- qanun altahkim almisrii raqm 27 lisanat 1994
- qanun al'uwnsitral alnamudhajii liltijarat al'iilikturuniat 1996
- atifaqiat niwyurk liaetimad wa'iinfadh 'ahkam altahkim al'ajnabiat 1958
- almabadi almutaealiqat bialeuqud altijariat alduwliat 2013(yunaydrua)
- qanun himayat almustahlik almisrii raqm 181 lisanat 2018
- alqanun alaitihadii lilqanun alduwalii alkhasi
- qanun altahkim alsueudii
- almabadi almutaealiqat bialeuqud altijariat alduwlia
'ahkaam:
- mahkamat aistinaf alqahira (alqadiat raqm 71/115q tahkim tijariun , aldaayirat 91 ,jilsat 29/10/2003)
- mahkamat aistinaf alqahira (alqadiat raqm 26/114q tahkim tijariun , aldaayirat 63jilasat 18/2/1998)
- mahkamat astinaf alqahirat , aldaayirat 91 tijari , aldaewaa raqm 160/120q jalsat 29/6/2003)
- mahkamat astinaf alqahirat , aldaayirat 8 tijariun , jalsat 20/7/1999 fi aliaistinaf raqm 7 lisanat 116q tahkimu)
- daewaa batalan hukm altahkim , astinaf raqm 2240/111q (aldaayirat 63 tajari) jalsat 22/2/1995)